Het Rekenhof publiceert zijn definitief rapport over de digitale transformatie van Justitie. Die audit evalueerde of de digitaliseringsstrategie bij Justitie in lijn lag met het federaal beleid, of de opgezette governance in staat was om die strategie te ondersteunen en of de mogelijke risico’s voldoende onder controle waren. De FOD Justitie erkent de pijnpunten maar heeft niet gewacht op het rapport om bij te sturen.
Het Rekenhof stelt dat de digitalisering bij Justitie te chaotisch verliep en verwijt het management van de FOD Justitie een gebrek aan controle. De FOD Justitie erkent de pijnpunten uit het rapport van het Rekenhof maar heeft het laatste jaar niet stilgezeten. Het directiecomité van de FOD Justitie heeft een actieplan opgezet om tegemoet te komen aan de adviezen.
De FOD Justitie benadrukt dat de digitaliseringstrein op de rails is gezet. De eerste resultaten zijn zichtbaar in de online dienstverlening via Just-on-web: van strafdossiers inkijken, een onderneming oprichten tot het beheer van de collectieve schuldenregeling, ... Dat kan nu allemaal digitaal. De UHasselt heeft berekend dat dat nu al leidt tot een administratieve lastendaling voor de burger en voor Justitie van meer dan 100 miljoen euro per jaar.
Toch is er nog heel wat werk voor de boeg en zal de volledige digitale transformatie nog enkele jaren in beslag nemen. Enerzijds gaat elk digitaliseringstraject per definitie gepaard met occasionele obstakels en vertragingen. Anderzijds vereist elk initiatief op die schaal de nodige tijd en middelen. Over de analyse en aanpak wil de FOD Justitie enkele sleutelelementen benadrukken.
Key take-aways
- Het rapport geeft aan dat te veel verschillende actoren los van elkaar werkten aan de digitalisering. De FOD Justitie besliste in Juni 2024 tot een reorganisatie en centraliseert daarbij de drie interne actoren (Stafdienst ICT, Crossborder Boeteplatform en het Digital Transformation Office) onder één Team ICT. Dat laat toe om een globaal overzicht te bewaren, de interne cohesie te versterken en de taakverdeling beter af te bakenen.
- Het Rekenhof benadrukt dat de digitalisering onvoldoende omkaderd was door een duidelijke strategie op basis van objectieve behoeften en meetbare parameters. De FOD Justitie tekent één globale digitaliseringsstrategie uit voor het hele departement. Sinds juni 2024 zijn de eerste stappen gezet in een nieuwe governance-structuur die de strategie zal opvolgen en bewaken. De huidige strategische organen worden opgeheven en vervangen door een model met duidelijke niveaus (executief, strategisch en tactisch) en rollen.
- Het Rekenhof erkent dat consultancy noodzakelijk is voor de digitalisering van Justitie. Toch is het van belang om het evenwicht tussen in- en outsourcing te herstellen en een duidelijker kader te creëren voor wat precies kan worden uitbesteed. De FOD Justitie werkt dat beleid uit en heeft momenteel 60 openstaande vacatures om de interne capaciteit te versterken. De prioriteit gaat naar controlerende en beslissende functies.
- Het rapport duidt op een gebrek aan expertise en strategie bij de FOD Justitie om de digitalisering te ondersteunen en te sturen. De FOD Justitie heeft de afgelopen maanden haar interne diensten versterkt met experten in aankopen, monitoring en interne controle. Het actieplan voorziet ook verbeterprojecten op vlak van proces-, project-, programma- en portfoliomanagement.
Conclusie
De FOD Justitie blijft zich engageren om de digitalisering van Justitie te laten slagen. Het rapport van het Rekenhof biedt een waardevol kompas om dat beter en efficiënter te doen. Hun aanbevelingen liggen in lijn met het actieplan van de FOD Justitie.
Er is nog heel wat werk voor de boeg en de volledige digitalisering zal nog enkele jaren in beslag nemen. Zonder de nodige budgetten dreigt dat proces evenwel stil te vallen. De FOD Justitie herhaalt dan ook haar oproep aan de volgende regering om te blijven investeren zodat de lopende digitaliseringsprojecten afgewerkt kunnen worden.