De fundamenten van ons gerechtelijk landschap worden definitief en onomkeerbaar hertekend. Gisteren, donderdag 6 februari 2014, werd de laatste, wetgevende horde genomen in de Plenaire vergadering van de Senaat. De lang aangekondigde Justitiehervorming is daarmee definitief een feit.
De derde macht in ons land wordt verbouwd. In algemene termen kan deze hervorming worden teruggebracht tot drie grote pijlers: schaalvergroting, mobiliteit en beheer.
1. Schaalvergroting
De 27 bestaande gerechtelijke arrondissementen worden vervangen door 12 nieuwe gerechtelijke arrondissementen: de 10 provincies + Brussel en Eupen.
De organisatiestructuur wordt dus grondig gewijzigd, maar de bestaande zittingsplaatsen blijven behouden, en dit in het belang van de nabijheid van de rechtsbedeling. Door te kiezen voor de provinciegrenzen, worden geen nieuwe structuren gecreëerd, maar kan toch maatwerk worden geleverd en dankzij het schaalvergrotingseffect efficiëntiewinsten worden gerealiseerd.
De 12 nieuwe gerechtelijke arrondissementen
Er werd geopteerd voor 12 nieuwe gerechtelijke arrondissementen, en dit gebaseerd op de territoriale omschrijvingen van de provincies, maar daarbij rekening houdend met de specificiteiten van Brussel en Eupen.
- West-Vlaanderen (Brugge – Kortrijk – Veurne – Ieper)
- Oost-Vlaanderen (Gent – Dendermonde – Oudenaarde)
- Antwerpen (Antwerpen – Turnhout – Mechelen)
- Limburg (Hasselt – Tongeren)
- Leuven
- Brussel
- Nijvel
- Eupen
- Luik (Luik – Verviers – Hoei)
- Namen (Namen – Dinant)
- Luxemburg (Marche – Neufchateau – Aarlen)
- Henegouwen (Mons – Doornik – Charleroi)
De voordelen van deze organisatorische schaalvergroting
- Beter beheer doordat de arrondissementen meer autonomie krijgen op het vlak van middelen en personeel
- Meer mogelijkheid om te werken met specialisaties binnen een arrondissement en zo ook meer kwaliteit te leveren
- Betere samenwerkingsmogelijkheden tussen kleine en middelgrote entiteiten
- Efficiënter bestuur van de korpsen omdat het aantal mandaten zal verlagen en meer verantwoordelijkheid zal gedragen worden door de korpsoversten, die geresponsabiliseerd zullen worden binnen een groter geheel
- Gerechtelijke achterstand zal sneller kunnen worden weggewerkt door een efficiëntere inzet van de middelen, waardoor de doorlooptijden ook zullen dalen
2. Mobiliteit
Een tweede pijler in deze hervorming is de mobiliteit van magistraten. Met een vlotte circulatie van het personeel binnen een rechtsgebied, kan immers veel efficiënter worden ingespeeld op incidentele (ziekte, zwangerschapsverlof, verlof, …) of structurele behoeftewijzigingen inzake personeel.
Heel wat kleine rechtbanken worden immers snel met een personeelstekort geconfronteerd wanneer iemand uitvalt wegens ziekte of overschakelt op een deeltijds arbeidsregime.
De voordelen van mobiele magistraten
- Onverwachte personeelsveranderingen kunnen snel worden opgevangen
- Personeel kan beter georganiseerd worden in functie van de noden
- Magistraten krijgen ruimte om zich te specialiseren in bepaalde materies
- Gespecialiseerde magistraten kunnen op meerdere plaatsen worden ingezet, wat de dienstverlening aan de burger ten goede komt
- Gespecialiseerde magistraten hebben minder tijd nodig om zich te verdiepen in dossiers, wat zal zorgen voor een snellere rechtsbedeling
- De kwaliteit van de vonnissen zal verbeteren, dankzij de doorgedreven gespecialiseerde kennis
3. Beheer
De Rechterlijke Macht is onafhankelijk in haar uitspraken, maar hangt wat betreft de organisatie van haar personeel en middelen af van de Minister van Justitie. Door de jaren heen werd alles in wetten en KB’s vastgelegd, waardoor de Rechterlijke Orde vandaag een rigide structuur kent zonder flexibiliteit en bijgevolg moeilijk kan inspelen op veranderende omstandigheden.
Deze rigide structuur heeft een effect op de dienstverlening aan de burger, die in het gedrang komt doordat bijvoorbeeld de gerechtelijke achterstand steeds verder oploopt. Om dit te ondervangen, is het van belang dat de Rechterlijke Orde zelf kan beslissen over de inzet van personeel en middelen en zo flexibel kan inspelen op veranderende omstandigheden en onverwachte situaties.
De wet die het beheer regelt, realiseert dit.
De voordelen van een eigen beheer
- De Rechterlijke Orde krijgt meer autonomie en verantwoordelijkheid
- De Rechterlijke Orde wordt meester over eigen personeelskader
- Werkingsmiddelen in functie van lokale noden besteden
- Objectieve beheersovereenkomsten met bijhorende doelstellingen
- Aan de vooropgezette doelstellingen wordt een resultaatverbintenis verbonden
Filmpje
Bekijk het filmpje over de Justitiehervorming via deze link
Plus d'informations
Margaux Donckier
Woordvoerder
Minister van Justitie
Annemie Turtelboom
02 542 80 55 | 0478 32 47 97