Europese vlag

Op 22 mei 2023 hebben de Europese lidstaten ingestemd met een nieuw pact in de civiele sfeer van het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid. De Belgische expertise lag mee aan de basis van het nieuwe kader.

Wat is civiel crisisbeheer?

Op Europees en nationaal vlak is civiel crisisbeheer al decennialang een sterk uitgebouwd systeem waarbij civiele experten wereldwijd op zending gaan om met niet-militaire acties crisissituaties te helpen beheersen of voorkomen. Door bijv. de fundamenten van de rechtstaat en de economie te herstellen, kunnen zij crisissituaties helpen stabiliseren en de veiligheidsdreiging beperken. Civiele missies kunnen gepaard gaan met militaire missies maar dat is niet altijd het geval.

België ziet een multilaterale benadering, een geïntegreerde aanpak, een goede coördinatie en lokaal ownership als essentieel voor het welslagen van civiele missies. Ons land werkt daarvoor ook nauw samen met de Europese en internationale instellingen. 

Hoe zien dat er uit in de praktijk?

Momenteel werken er meer dan 2200 mannen en vrouwen in 13 civiele missies van de Europese Unie op drie continenten. Zij reageren op de meest uiteenlopende situaties, van crisisbewaking tot capaciteitsopbouw en met ondersteuning van politie en justitie. Hun rol is cruciaal. 

Wat doet Justitie?

Momenteel zijn er vanuit de Belgische Justitie deskundigen aan de slag op Europese missies in Niger, de Centraal-Afrikaanse Republiek, Kosovo, Oekraïne en Georgië. Het gaat zowel om magistraten als ambtenaren.

De FOD Justitie, specifiek de dienst Internationale betrekkingen, heeft 21 jaar ervaring met deze missies en kon zo een geavanceerde expertise ontwikkelen die ook in het buitenland erg gegeerd is. De dienst speelde dan ook een hoofdrol in de totstandkoming van het nieuw Europees akkoord.

Wat is Compact 2.0?

Compact 2.0 is een nieuw politiek akkoord tussen de 27 lidstaten van de Europese Unie. Op 22 mei 2023 hebben de Raad en zijn lidstaten overeenstemming bereikt over dat nieuw pact in de civiele sfeer van het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid.

Met het akkoord willen de lidstaten de civiele missies doeltreffender maken, de veiligheid van de Europese Unie waarborgen tegen nieuwe en opkomende dreigingen en beter samenwerken. Concreet wil men bijv.:

  • sterkere bijdrages vanuit de lidstaten voor civiel crisisbeheer
  • minstens 40 % vrouwen onder de deskundigen op missie
  • meer capaciteit en competentie ontwikkelen om zulke missies uit te voeren
  • het beslissingsproces versnellen
  • in staat zijn om binnen de 30 dagen 200 civiele deskundigen in te zetten in een crisissituatie

Compact 2.0 is een noodzaak in een steeds complexere mondiale context waarin landen niet langer een beleid van isolement ten opzichte van de rest van de wereld kunnen voeren.
Op Belgisch niveau hebben onze federale regering en de minister van Justitie zich ertoe verbonden jaarlijks tot 10 justitie-experts uit te zenden voor civiele crisisbeheersingsmissies en onze betrokkenheid verder te versterken.