Tussen oordelen en veroordelen: groeipaden voor een betere aanpak van seksueel geweld

De cijfers over seksueel geweld liegen niet. Volgens de criminaliteitsstatistieken worden er tussen de 3000 à 4000 verkrachtingen per jaar bij de politie geregistreerd. Volgens de parketstatistieken is het percentage van seponeringen voor verkrachtingen evenwel dalende. Daar waar in 2014 nog in ongeveer 50% van de gevallen werd geseponeerd, is het seponeringspercentage in 2014 teruggevallen op ongeveer 29%. In 93% van de gevallen gaat dit trouwens om een technisch sepot, meestal wegens de motieven "dader onbekend", en "onvoldoende bewijzen". Seponering om opportuniteitsredenen gebeurt eerder zelden.

De veroordelingscijfers schommelen rond de 500 à 600 veroordelingen per jaar.

Hoewel cijfers niet blindelings met elkaar mogen worden vergeleken en ze met voorzichtigheid moeten worden geïnterpreteerd, zijn dit hoge cijfers. Er is dus een groeimarge voor een betere aanpak van seksueel geweld…

Eén cijfer sprint in het oog. Volgens de Veiligheidsmonitor uit 2009 zou slechts 1 op de 10 slachtoffers van verkrachting de feiten aangeven bij de politie.

Hoe komt het dat anno 2016 er nog zoveel slachtoffers twijfelen om aangifte te doen?

Op 2 december 2016 vond de tweede middag van het recht plaats van de derde cyclus van de middagen van het recht georganiseerd door het directoraat-generaal Wetgeving en Fundamentele Rechten en Vrijheden. Ook nu weer was de belangstelling overweldigend en kon een 140-tal aanwezigen kennismaken met twee kruisende invalshoeken van de indringende problematiek van seksueel geweld.

Mevrouw Liesbeth Kennes, woordvoerster van "Wij Spreken Voor Onszelf" (een project voor en door survivors van seksueel geweld) en sociaal-cultureel pedagoge, bood als ervaringsdeskundige een blik op de persoonlijke beleving en de ervaring van slachtoffers. Hierbij kaartte ze de problematiek van de verkrachtingsmythes aan, die anno 2016 nog steeds aanwezig is bij de professionals en bij uitbreiding ook het brede publiek.

Mevrouw Myriam Claeys, substituut bij het parket te Gent en tevens referentiemagistraat zeden, toetste deze ervaringen aan de inspanningen die zowel politie als justitie doen om tot betere, lees meer aan de noden van slachtoffers aangepaste, onderzoeks – en vervolgingsprocedures te komen. Als lid van het begeleidingscomité van de haalbaarheidsstudie rond de invoering van Centra Seksueel Geweld in België lichtte ze reeds een tipje van de sluier betreffende hun werking en de toekomstige rol die ze zullen spelen.

De deelnemers konden aldus kennismaken met de vele inspanningen die vanuit politie en justitie al zijn geleverd en met de toekomstige initiatieven die worden ondernomen om verder deze weg op te gaan en dit in rechtstreekse toetsing met de ervaringen en de bedenkingen van een survivor van seksueel geweld. Dit gaf na de uiteenzettingen aanleiding tot een levendig debat dat mee gevoed werd door de moderator, Margot Taeymans, jurist-criminologe, FOD Justitie, directoraat-generaal Wetgeving, Fundamentele rechten en Vrijheden, dienst strafrechtelijk Beleid.