Het penitentiair schoolcentrum (PSC) in Hoogstraten is gelegen in het Gelmelslot en is een open inrichting. Het kasteel deed tijdens de Franse Revolutie dienst als gendarmeriekazerne en later als bedelaarsoord. In 1880 werd het een landbouwkolonie en in 1931 werd het gebouw dan ingericht als het huidige penitentiair schoolcentrum. De inrichting is enkel bedoeld voor veroordeelden. Zij kunnen werken in werkhuizen en kunnen een gevarieerd opleidingsaanbod volgen. Er heerst een sterk gemeenschapsregime.
Geschiedenis
Het penitentiair schoolcentrum van Hoogstraten (PSC) bevindt zich in het Gelmelslot dat vanaf 1931 dienst doet als gevangenis. Het PSC strekt zich uit over een domein van ongeveer 80 hectaren. Het is een kasteel met aanpalende gebouwen, weiden en landbouwgronden. Het kasteelgebouw gaat terug tot de 9e eeuw waar oorspronkelijk een houten burchttoren stond. Eind 12e eeuw werd de houten toren omgebouwd tot een stenen slot.
In de 14e eeuw vonden grote verbouwingen plaats met als resultaat een renaissancegebouw met wallen, wachttorens, ophaalbruggen, een wapenzaal en een slotkapel. Na de Franse Revolutie kwam het kasteel in handen van de Franse revolutionairen en werd het een gendarmeriekazerne. Van 1810 tot 1880 werd het kasteel gebruikt als bedelaarsoord. Daarna ontstond de Rijksweldadigheidskolonie die uiteindelijk werd omgevormd tot een penitentiair schoolcentrum in 1931 voor jonge gedetineerden uit de Rijksnijverheidsschool van Gent en de Rijkslandbouwschool van Merksplas. Vandaag de dag ligt de focus in het schoolcentrum op gevangenisarbeid en opleiding voor gedetineerden.
Regime
De typische structuur van het gebouw en de groene omgeving zorgen voor een open en rustige sfeer. In het PSC verblijven enkel veroordeelden die leven in een gemeenschapsregime. Het PSC is enkel geschikt voor gedetineerden die geen misbruik maken van het open karakter van de inrichting. Indien misbruik wordt vastgesteld, kan de gedetineerde een tuchtsanctie krijgen of overgeplaatst worden naar een gesloten inrichting. Daarnaast is een respectvolle omgang met anderen (personeel, externen, medegedetineerden) vereist. Het PSC hanteert eveneens een nultolerantie ten aanzien van agressie.
Het PSC organiseert systematisch beroepsopleidingen voor gedetineerden. Gedetineerden kunnen ook werken in de werkhuizen en op de boerderij. Van de gedetineerden wordt verwacht dat zij ofwel een opleiding volgen, ofwel werken. Het open gemeenschapsregime binnen de inrichting is hier dan ook op afgestemd.
Infrastructuur
In het PSC kunnen 170 gedetineerden verblijven in verschillende afdelingen: de observatieafdeling, de verblijfsafdeling op het kasteel en een gerenoveerde afdeling buiten het kasteelgebouw. Binnen de observatieafdeling en de gerenoveerde afdeling bevinden zich duocellen. Op het kasteel zijn enkel monocellen.
De volgende diensten en lokalen bevinden zich op de kasteelafdeling: de kleedkamer, de technische dienst, de keuken, de administratieve diensten, de voedingsmagazijnen, de bezoekzalen, de ontspanningszalen, de sportzaal, de kapel en de theaterzaal. Buiten de kasteelafdeling bevinden zich de observatieafdeling en de verschillende werkhuizen voor palettenproductie, schrijnwerkerij, drukkerij, het landbouwbedrijf en de beroepsopleidingen.
Dagbesteding
De gedetineerden die in het PSC verblijven, kunnen tijdens de week werken of een beroepsopleiding volgen. Zij kunnen werken op de boerderij, in de bakkerij, de keuken, de werkhuizen, de schrijnwerkerij, de drukkerij of helpen bij het onderhoud van de gebouwen en de groene zones. Volgende beroepsopleidingen worden momenteel georganiseerd: schilder/behanger, automechanica, stukadoor, metsen, groenzorg, hulpkok, bos- en natuurbeheer. Op verschillende avonden en overdag voorziet het PSC ook onderwijs- en vormingsactiviteiten.