Sinds 1869 doet de Leuvense hulpgevangenis dienst als arresthuis, maar hier verblijven eveneens een aantal veroordeelden. Er is ook een psychiatrische afdeling.
Geschiedenis
De hulpgevangenis van Leuven werd in gebruik genomen tussen 1867 en 1869 en is gebouwd volgens het Ducpétiaux-model, dus in stervorm. Volgens sommigen verwijst de naam ‘hulpgevangenis’ naar haar functie als arresthuis ter ondersteuning van de correctionele rechtbank in Leuven. Dit in tegenstelling tot de landelijke functie van de centrale gevangenis in Leuven als strafhuis. Anderen stellen dat het gaat om een slechte vertaling van de Franse term ‘prison secondaire’. Benamingen als ‘het klein huis’ en later ‘Leuven-hulp’ werden in Leuven al snel ingeburgerde begrippen.
Op 1 januari 1923 werd de psychiatrische afdeling van de gevangenis in gebruik genomen. Nu nog steeds is aandacht voor de psychiatrische patiënt een belangrijk beleidspunt in de gevangenis. In de tweede helft van de jaren 70 werden de eerste werkhuizen voor gedetineerden opgericht en kwam er een gemeenschappelijke wandelplaats.
De vrouwelijke gedetineerden die in Leuven-hulp verbleven, verhuisden in 1966 naar de gevangenis van Vorst.
Regime
Sinds 1869 fungeert de Leuvense hulpgevangenis als arresthuis, hoewel hier ook een aantal veroordeelden verblijven. Zij beschikt ook over een psychiatrische afdeling met plaats voor een 20-tal geïnterneerden. De gevangenis richtte een aparte leefgroep voor hen op en werkte een gestructureerde dagindeling voor hen uit.
Infrastructuur
De hulpgevangenis is een typische stergevangenis met drie vleugels. Zij biedt plaats aan 149 mannelijke gedetineerden. Sinds 1990 werd de wandelplaats vernieuwd, kwam er een minivoetbalveld en werden de cellen op twee vleugels gerenoveerd.
In 2001 werden een nieuw, beveiligd inkomgebouw, een nieuw complex met werkhuizen en ruimere bezoekaccommodaties in gebruik genomen. Een aantal lokalen rond het centrum werden omgebouwd tot bibliotheek, cultureel centrum en lokalen voor lessen, vorming, sport en religieuze activiteiten. De oude psychiatrische afdeling werd in 2009 omgebouwd tot een moderne leefeenheid voor 14 personen. Momenteel bereidt de gevangenis de aanleg voor van een tweede wandelplaats en de vernieuwing van de daken.
Werkplaatsen
Gedetineerden kunnen huishoudelijke taken verrichten in de keuken, wasserij, bibliotheek, als sportmonitor of als diender van de sectie. Ook kunnen zij werken voor externe aannemers in één van de twee werkhuizen. Deze werkhuizen bieden plaats aan 30 gedetineerden.