Los van het voorzitterschap werkt de FOD Justitie ook structureel samen met verschillende instanties van de Raad van Europa.
Deze websites zijn enkel beschikbaar in het Engels en het Frans.
- Europees Hof voor de Rechten van de Mens
- Stuurcomité voor de mensenrechten (CDDH)
- Commissaris voor de Mensenrechten
- Europees comité ter voorkoming van foltering en onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing (CPT)
- Europese Commissie tegen racisme en onverdraagzaamheid (ECRI)
- Europees Comité voor juridische samenwerking (CDCJ)
Europees Hof voor de Rechten van de Mens
Elke persoon die meent dat zijn fundamentele rechten worden geschonden door een lidstaat van de Raad van Europa, kan klacht indienen bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens met zetel te Straatsburg. Niettemin moet hij eerst de in zijn eigen land beschikbare rechtsmiddelen uitputten. Dat betekent dat hij vooraf zijn zaak voor de gerechtelijke of administratieve rechtscolleges tot aan de hoogst bevoegde instantie moet hebben gebracht.
De functie van agent van de Belgische regering bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens wordt uitgeoefend binnen de FOD Justitie. Zij bestaat erin de Staat te verdedigen voor het Hof en de arresten van het Hof uit te voeren.
Stuurcomité voor de mensenrechten (CDDH)
Het stuurcomité bestaat uit vertegenwoordigers van de 47 lidstaten van de Raad van Europa en heeft onder toezicht van het Comité van Ministers als voornaamste taak de invoering van algemeen door de lidstaten aangenomen normen om de rechten van de mens in Europa uit te bouwen en te bevorderen en om de doeltreffendheid van het door het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens ingevoerde controlemechanisme te verbeteren.
De Federale Overheidsdienst Justitie neemt zowel deel aan de vergaderingen van het stuurcomité als aan die van bepaalde comités van deskundigen. In dat kader wordt steun verleend aan de werkzaamheden over de hervorming van het Europees Hof (vooral de protocollen 14 en 15) en over de uitbouw van de fundamentele rechten (de huidige werkzaamheden hebben vooral betrekking op de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de ondernemingen en op de rechten van de mens in de cultureel diverse samenlevingen).
Commissaris voor de Mensenrechten
De commissaris is een onafhankelijke instelling binnen de Raad van Europa. De Parlementaire Vergadering kiest de commissaris bij meerderheid van de uitgebrachte stemmen voor een niet-hernieuwbaar mandaat van zes jaar.
Het werk van de commissaris wordt verdeeld in drie types activiteiten:
- bezoeken aan de landen en dialoog met de nationale overheden en het maatschappelijke middenveld;
- thematisch informerend en raadgevend werk over de stelselmatige tenuitvoerlegging van de rechten van de mens;
- sensibiliseringsactiviteiten.
De FOD Justitie heeft nauw meegewerkt aan het eerste bezoek van de Commissaris voor de Mensenrechten aan België in 2008.
Europees comité ter voorkoming van foltering en onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing (CPT)
Het CPT is opgericht bij het Verdrag van 26 november 1987 ter voorkoming van foltering en onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing.
Het mandaat ervan bestaat erin periodieke bezoeken (of ad-hocbezoeken) te brengen aan de ondertekenende staten om de behandeling te onderzoeken van personen die van hun vrijheid zijn beroofd, zodat in voorkomend geval hun bescherming tegen foltering en tegen vernederende of mensonterende behandeling (artikel 1 van het verdrag) wordt versterkt.
De functie van verbindingsagent wordt waargenomen binnen de FOD Justitie. In dit kader is hij de schakel tussen het comité en de bevoegde departementen en bereidt hij het volledige bezoek voor en organiseert en volgt het. Het laatste periodieke bezoek dateert van de herfst van 2013.
Europese Commissie tegen racisme en onverdraagzaamheid (ECRI)
ECRI is een onafhankelijke monitoringinstantie die door de Raad van Europa is opgericht in 1993. Zij heeft als opdracht racisme, antisemitisme, xenofobie en onverdraagzaamheid te bestrijden, zulks in het perspectief van de rechten van de mens.
De functie van verbindingsagent wordt waargenomen binnen de FOD Justitie. In die hoedanigheid bereidt hij in samenwerking met het secretariaat van het ECRI de bezoeken van de ECRI aan België voor. Het laatste bezoek dateert van maart 2013.
Europees Comité voor juridische samenwerking (CDCJ)
Het Europees Comité voor juridische samenwerking (CDCJ) is een instantie onder de auspiciën van het Comité van Ministers dat verantwoordelijk is voor de normatieve activiteiten van de Raad van Europa in het publiek- en privaatrechtelijke domein.
Het CDCJ is samengesteld uit vertegenwoordigers van alle lidstaten. De belangrijkste rol van het CDCJ is de uitwerking van normen die algemeen worden aanvaard door de 47 lidstaten, en de bevordering van de juridische samenwerking tussen de lidstaten.
De FOD Justitie vertegenwoordigt België tijdens de jaarlijkse plenaire vergadering van het CDCJ op de zetel van de Raad van Europa in Straatsburg. De FOD coördineert de werkzaamheden op Belgisch vlak en pleegt overleg met de Belgische vertegenwoordigers van de andere stuurgroepen van de Raad van Europa wanneer dat nodig blijkt.
De deskundigen van de FOD Justitie nemen, in overleg met de FOD Buitenlandse Zaken, eveneens deel aan werkgroepen die afhangen van het CDCJ voor de materies die onder hun bevoegdheid vallen, zoals familierecht, nationaliteitsrecht, gerechtelijk recht en vermogensrecht.
Die deskundigen hebben onder meer de werkgroep voorgezeten die de aanbeveling heeft uitgewerkt over de vermiste personen en het vermoeden van overlijden. Zij hebben ook bijgedragen aan de aanbeveling betreffende de onbekwame meerderjarigen en het ontwerp van aanbeveling met betrekking tot de rechtspositie van kinderen en de ouderlijke verantwoordelijkheid.