De vrijwillige naamsverandering die niet uitsluitend verband houdt met een wijziging van afstamming of adoptie, is een algemene bevoegdheid van de Koning.
De wet vereist dat het bewijs van ernstige redenen wordt geleverd aan de hand van objectieve elementen.
Ze vereist eveneens dat de gevraagde naam geen aanleiding geeft tot verwarring en derden of de betrokken persoon niet schaadt.
Elk geval wordt individueel bekeken.
De procedure is voorbehouden voor Belgen. Zij geldt bij uitbreiding ook voor erkende vluchtelingen en staatlozen.
Opgelet:
- U bent meerderjarig en wilt de naam van uw vader, uw moeder, een adoptant of een combinatie van die namen dragen. Vanaf 1 juli 2024 is er een vereenvoudigde procedure via de gemeente.
- Contacteer de dienst enkel voor procedures van naamsverandering. Voor een voornaamsverandering kunt u bij uw gemeente terecht.
Wat zijn de voorwaarden om je naam te veranderen?
Een familienaam is onderworpen aan het beginsel van de vastheid van naam en is van openbare orde. Om uw naam of die van een persoon die u wettelijk mag vertegenwoordigen, te veranderen, moet u ernstige redenen kunnen aanvoeren.
Het bewijs van de ernstige redenen moet op objectief wijze worden geleverd. Louter de verklaringen van de aanvrager of naaste of onrechtstreekse getuigen volstaan in principe niet. Redenen van psychologische aard moeten worden aangetoond door erkende specialisten en er moet een rechtstreeks band met de huidige naam worden aangetoond.
De naamsverandering wordt bij koninklijk besluit toegekend. Elk geval wordt individueel bekeken.
De procedure is voorbehouden voor Belgen. Zij geldt bij uitbreiding ook voor erkende vluchtelingen en staatlozen..
Voorbeelden van redenen voor een naamsverandering:
- Je bent bipatride (een persoon met meer dan één nationaliteit), en je hebt een andere familienaam in ieder land waarvan je de nationaliteit draagt.
Je wil dit veranderen naar één familienaam, om mogelijke (administratieve) verwarring te voorkomen. - Je bent getrouwd volgens een buitenlandse wet, en je hebt de naam van je echtgenote/ echtgenoot aangenomen. Na de scheiding wil je opnieuw de familienaam aannemen die je bij de geboorte kreeg.
- Je bent sinds enkele maanden genaturaliseerd als Belg, maar je buitenlandse naam kan je reële en ernstige problemen opleveren in België.
Het kan gaan om:- Een moeilijk uit te spreken of geschreven naam.
- Een naam die verwijst naar een gediscrimineerde etnische groep, of een dictatuur uit het land van herkomst.
- Je adopteerde een kind in het buitenland, maar de naam is niet correct aangepast. Je wil daarom dat het kind jouw naam draagt.
- U werd geconfronteerd met of u ondervindt nog steeds moeilijkheden ten gevolge van zware familiale problemen met als direct gevolg dat het moeilijk is om uw naam te dragen.
Een naamsverandering wordt niet toegestaan wanneer de aangevraagde familienaam:
- aanleiding geeft tot verwarring. De beoordeling gebeurt op grond van de functie van individuele, maar ook familiale en sociale identificatie van de naam, aangezien de naam normaal een gevolg is van de afstamming of adoptie.
- de aanvrager of derden kwetst. Het is vanwege deze wettelijke vereiste dat gewoonlijk het advies van de familieleden wordt gevraagd.
Aan beide voorwaarden, die de wet stelt, moet voldaan zijn (cumulatief).
Bij een aanvraag tot naamsverandering wordt het strafblad van de aanvrager onderzocht.
Link
Hoe een naamsverandering aanvragen?
Uw aanvraag moet schriftelijk zijn en kan niet per mail, fax of telefonisch gebeuren. Die communicatiemiddelen zijn uitsluitend bestemd voor de inlichtingen (Thema's en dossiers > Personen en families > Naamsverandering > Contact).
De aanvraag moet steeds gemotiveerd zijn. Uit de aanvraag moet duidelijk blijken waarom u die verandering wil.
Een aanvraag voor een minderjarige moet geformuleerd worden door beide ouders (of voogd). Als zij door één enkele ouder is geformuleerd, zal de andere ouder normaal gezien daarover ingelicht worden.
Als u kinderen hebt die uw naam dragen, moet u verduidelijken of u wil dat ook zij van naam veranderen.
Als de naamsverandering toegekend wordt, wordt zij kosteloos en zonder procedure uitgebreid tot de niet-ontvoogde minderjarige kinderen aan wie de naam of een deel van de naam van de betrokkene werd toegekend na de indiening van de aanvraag. In de andere gevallen moeten de niet-ontvoogde minderjarige kinderen worden betrokken bij de aanvraag om hun naam te veranderen met inachtneming van de regels van het ouderlijk gezag.
De meerderjarige of ontvoogde kinderen moeten een individuele aanvraag indienen indien zij dat wensen..
Welk documenten moeten in het kader van de procedure bezorgd worden?
- Een uittreksel uit het strafregister (model 1);
- Een bewijs van betaling van het registratierecht;
- Als u in het buitenland geboren bent, een geboorteakte of een gelijkwaardige akte, eventueel gelegaliseerd;
- Als geen geboorteakte kunt voorleggen, volstaat een attest van het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen. Als u geen enkele aanvaardbare akte van de burgerlijke stand kunt voorleggen, wordt uw identiteit vastgesteld bij een vonnis;
- Als u in het buitenland woont, een bewijs van Belgische nationaliteit en een recent bewijs van de verblijfplaats.
U kunt de documenten verkrijgen bij de gemeentediensten en/of consulaire diensten.
Naargelang de motieven kan de FOD Justitie u vragen andere documenten bij te voegen (vonnissen, getuigenissen en adviezen, diverse bewijzen,...).
Hoe verloopt de procedure?
Uw dossier wordt voorbereid door de FOD Justitie en voorgelegd aan de minister van Justitie, die beslist of hij uw naamsverandering al dan niet voordraagt aan de Koning.
In de meest ingewikkelde gevallen wordt aan de procureur des Konings van uw woonplaats om een onderzoek gevraagd. Bij dat onderzoek worden de betrokkenen gehoord en worden documenten en adviezen verzameld.
In meer zeldzame gevallen kan de FOD Justitie aanvullende informatie vragen aan andere instanties (dienst Adel, Buitenlandse Zaken, Veiligheid van de Staat...).
Hoe eindigt de procedure?
Het koninklijk besluit tot toekenning van de naamsverandering moet ter informatie van het publiek worden bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad. Vanaf die datum is de naamsverandering van kracht. In uitzonderlijke en behoorlijk bewezen omstandigheden kan om een vrijstelling van bekendmaking worden verzocht. In de loop van de procedure voor die vrijstelling wordt het advies van de procureur des Konings wordt gevraagd.
De FOD Justitie stuurt binnen vijftien dagen het koninklijk besluit naar de Databank voor de Akten van Burgerlijke Stand (DABS) en er wordt een melding gemaakt in de akten die betrekking hebben met de betrokken persoon.
Bij gebrek aan enige Belgische akte van burgerlijke stand maakt de ambtenaar van de burgerlijke stand van de verblijfplaats een akte van naamsverandering op in de DABS.
De naamsverandering heeft gevolg vanaf de datum van de melding in de DABS.
Link
Hoelang duurt de procedure?
De duur van het onderzoek van de aanvraag hangt af van de complexiteit van de situatie en van uw medewerking bij de procedure.
Rekening houdend met de formaliteiten met betrekking tot de bekendmaking en overschrijving varieert de totale duur van de procedure van 6 tot 12 maanden. Eenvoudige aanvragen worden sneller afgehandeld.
Hoeveel kost een naamsverandering of toevoeging van een naam?
Het registratierecht bedraagt 140 euro. U kan dat bedrag via MyMinfin.be online betalen voor uzelf en/of voor anderen.
Betaal het registratierecht voordat u de aanvraag indient. Binnen 24 uur na betaling is het betalingsbewijs in pdf-formaat beschikbaar op het portaal van MyMinfin.be (rubriek ‘mijn documenten’). Dat bewijs moet u toevoegen aan uw aanvraag.
Als u in België woont, kunt u ook betalen bij een kantoor rechtszekerheid. Betaal echter, indien mogelijk, bij voorkeur online.
Als u in het buitenland woont:
-
Infocenter FOD Financiën
Finance Tower
Kruidtuinlaan 50
1000 Brussel
Opmerking:
Het registratierecht van de aanvraag wordt nooit terugbetaald indien een aanvraag werd gericht aan de FOD Justitie (zelfs niet wanneer uw aanvraag wordt geweigerd, onontvankelijk was of wordt geklasseerd zonder gevolg, of in geval u afziet van uw aanvraag).
De terugbetaling kan enkel worden gevraagd aan de FOD Financiën indien er geen enkele aanvraag werd gericht aan de FOD Justitie, middels een specifiek formulier van de FOD Financiën en een attest van de FOD Justitie.
Meer info
Link
Wat zijn de gevolgen van een naamsverandering voor de familiale betrekkingen?
De naamsverandering heeft geen gevolgen voor de familiale betrekkingen. Dat betekent dat de vergunning om de naam van een persoon te dragen of die niet langer te dragen, geen gevolgen heeft voor de rechten en plichten die u aan die persoon binden (gezag, bloedverwantschap, onderhoudsuitkeringen, erfenis ...).
Via een loutere naamsverandering kan dus geen band met een persoon worden ingesteld of opgeheven. Indien dat uw daadwerkelijke bedoeling is, dan kan de rechtbank stappen overwegen. Bepaalde stappen hebben een naamswijziging als bijkomend gevolg.
Opgelet: contacteer de dienst enkel voor procedures van naamsverandering. Voor een voornaamsverandering kunt u bij uw gemeente terecht.
Adres
Dienst Naamsverandering
Waterloolaan 115
1000 Brussel
België
Telefoons
- 02 542 66 75 (NL)
- 02 542 67 03 (NL)
- 02 542 67 04 (FR)
- 02 542 67 61 (FR)
- 02 542 67 56 (FR)
Maandag tot donderdag van 14u tot 16u
Vrijdag van 9u tot 12u