De Koning kan een naamsverandering uitzonderlijk toestaan. U moet 'ernstige' motieven kunnen inroepen. De aangevraagde naam mag niet tot verwarring leiden en mag uzelf noch een ander schaden.
De Koning is steeds vrij om te beslissen, ongeacht de motieven. Een naamsverandering zou mogelijk kunnen zijn, bijvoorbeeld omdat de naam objectief gezien lastig is om te dragen of omdat hij een kwalijke associatie oproept. Elk geval wordt individueel bekeken.
De procedure is voorbehouden voor Belgen. Zij geldt bij uitbreiding ook voor erkende vluchtelingen en staatlozen.
Wat zijn de voorwaarden om je naam te veranderen?
Een familienaam is onderworpen aan het beginsel van de vastheid van naam, en is van openbare orde. De verandering van je familienaam is dus geen recht, maar een gunst die bij koninklijk besluit wordt toegestaan. Iedere aanvraag tot naamsverandering wordt individueel onderzocht.
Een familienaamsverandering is voorbehouden aan Belgen. Bij uitbreiding geldt deze procedure ook voor erkende vluchtelingen en staatlozen.
Een familienaamsverandering wordt uitzonderlijk toegestaan, indien je daar ernstige redenen voor hebt.
Mogelijke redenen voor een naamsverandering:
- Je bent bipatride (een persoon met meer dan één nationaliteit), en je hebt een andere familienaam in ieder land waarvan je de nationaliteit draagt.
Je wil dit veranderen naar één familienaam, om mogelijke (administratieve) verwarring te voorkomen. - Je bent getrouwd volgens een buitenlandse wet, en je hebt de naam van je echtgenote/ echtgenoot aangenomen. Na de scheiding wil je opnieuw de familienaam aannemen die je bij de geboorte kreeg.
- Je bent sinds enkele maanden genaturaliseerd als Belg, maar je buitenlandse naam kan je reële en ernstige problemen opleveren in België.
Het kan gaan om:- Een moeilijk uit te spreken of geschreven naam.
- Een naam die verwijst naar een gediscrimineerde etnische groep, of een dictatuur uit het land van herkomst.
- Je adopteerde een kind in het buitenland, maar de naam is niet correct aangepast. Je wil daarom dat het kind jouw naam draagt.
Een naamsverandering wordt niet toegestaan wanneer de aangevraagde familienaam:
- aanleiding geeft tot verwarring
- de aanvrager of derden kwetst
Aan beide voorwaarden, die de wet stelt, moet voldaan zijn (cumulatief).
Bij een aanvraag tot naamsverandering wordt het strafblad van de aanvrager onderzocht.
Hoe een naamsverandering aanvragen?
Uw aanvraag moet schriftelijk zijn en kan niet per mail, fax of telefonisch gebeuren. Die communicatiemiddelen zijn uitsluitend bestemd voor de inlichtingen (Thema's en dossiers > Personen en families > Naamsverandering > Contact).
De aanvraag moet steeds gemotiveerd zijn. Uit de aanvraag moet duidelijk blijken waarom u die verandering wil.
Een aanvraag voor een minderjarige moet geformuleerd worden door beide ouders (of voogd). Als zij door één enkele ouder is geformuleerd, zal de andere ouder normaal gezien daarover ingelicht worden.
Als u kinderen hebt die uw naam dragen, moet u verduidelijken of u wil dat ook zij van naam veranderen.
Als de naamsverandering toegekend wordt, wordt zij kosteloos en zonder procedure uitgebreid tot de kinderen die geboren zijn na de aanvraag.
Welk documenten moeten in het kader van de procedure bezorgd worden?
- Een uittreksel uit het strafregister (model 1);
- Een bewijs van betaling van het registratierecht;
- Als u in het buitenland geboren bent, een geboorteakte of een gelijkwaardige akte, eventueel gelegaliseerd;
- Als geen geboorteakte kunt voorleggen, volstaat een attest van het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen. Als u geen enkele aanvaardbare akte van de burgerlijke stand kunt voorleggen, wordt uw identiteit vastgesteld bij een vonnis;
- Als u in het buitenland woont, een bewijs van Belgische nationaliteit en een recent bewijs van de verblijfplaats.
U kunt de documenten verkrijgen bij de gemeentediensten en/of consulaire diensten.
Naargelang de motieven kan de FOD Justitie u vragen andere documenten bij te voegen (vonnissen, getuigenissen en adviezen, diverse bewijzen,...).
Hoe verloopt de procedure?
Uw dossier wordt voorbereid door de FOD Justitie en voorgelegd aan de minister van Justitie, die beslist of hij uw naamsverandering al dan niet voordraagt aan de Koning.
In de meest ingewikkelde gevallen wordt aan de procureur des Konings van uw woonplaats om een onderzoek gevraagd. Bij dat onderzoek worden de betrokkenen gehoord en worden documenten en adviezen verzameld.
In meer zeldzame gevallen kan de FOD Justitie aanvullende informatie vragen aan andere instanties (dienst Adel, Buitenlandse Zaken, Veiligheid van de Staat...).
Hoe eindigt de procedure?
Het koninklijk besluit die de naamsverandering toekent moet in het Belgisch Staatsblad bekend worden gemaakt om het publiek te informeren. Vanaf die datum wordt de naamsverandering van kracht.
De FOD Justitie stuurt het KB binnen de 15 dagen naar de bevoegde ambtenaar van de burgerlijke stand. Hij of zij beschikt eveneens over 15 dagen om de naamsverandering over te schrijven in het register.
De naamsverandering heeft gevolg op de datum van overschrijving, maximaal 30 dagen na de publicatie in het Belgisch Staatsblad.
Hoelang duurt de procedure?
De duur van het onderzoek van de aanvraag hangt af van de complexiteit van de situatie en van uw medewerking bij de procedure.
Rekening houdend met de formaliteiten met betrekking tot de bekendmaking en overschrijving varieert de totale duur van de procedure van 6 tot 12 maanden. Eenvoudige aanvragen worden sneller afgehandeld.
Hoeveel kost een naamsverandering of toevoeging van een naam?
Het registratierecht bedraagt 140 euro. U kan dat bedrag via MyMinfin.be online betalen voor uzelf en/of voor anderen.
Betaal het registratierecht voordat u de aanvraag indient. Binnen 24 uur na betaling is het betalingsbewijs in pdf-formaat beschikbaar op het portaal van MyMinfin.be (rubriek ‘mijn documenten’). Dat bewijs moet u toevoegen aan uw aanvraag.
Als u in België woont, kunt u ook betalen bij een kantoor rechtszekerheid. Betaal echter, indien mogelijk, bij voorkeur online.
Als u in het buitenland woont:
-
Infocenter FOD Financiën
Finance Tower
Kruidtuinlaan 50
1000 Brussel
Opgelet: de registratierechten worden nooit terugbetaald, zelfs niet wanneer uw aanvraag tot naamsverandering of toevoeging van een naam wordt geweigerd. Dit geldt ook indien u afziet van uw aanvraag, of indien het dossier wordt geklasseerd zonder gevolg.
Meer info
Wat zijn de gevolgen van een naamsverandering voor de familiale betrekkingen?
De naamsverandering heeft geen gevolgen voor de familiale betrekkingen. Dat betekent dat de vergunning om de naam van een persoon te dragen of die niet langer te dragen, geen gevolgen heeft voor de rechten en plichten die u aan die persoon binden (gezag, bloedverwantschap, onderhoudsuitkeringen, erfenis ...).
Via een loutere naamsverandering kan dus geen band met een persoon worden ingesteld of opgeheven. Indien dat uw daadwerkelijke bedoeling is, dan kan de rechtbank stappen overwegen. Bepaalde stappen hebben een naamswijziging als bijkomend gevolg.