Incident van Antwerpen

Naar aanleiding van extreem geweld tegen een gedetineerde op 12 maart laatstleden in de gevangenis van Antwerpen, heeft het gevangeniswezen een eerste intern onderzoek opgestart.

Om het gerechtelijk onderzoek ten volle te ondersteunen en in het belang van dat onderzoek, worden de bevindingen uit het voorlopig intern onderzoek meegedeeld aan de onderzoeksrechter. De eerste contacten met de onderzoeksrechter vonden intussen plaats. 

De feiten hebben zich hoofdzakelijk voorgedaan tijdens twee opeenvolgende 24-urenstakingen in de gevangenis van Antwerpen, van zondag 10 maart 22u tot en met dinsdag 12 maart 22u.

Op maandagmorgen waren er tijdens de ochtendshift slechts 10 (7% van de normale bezetting voor een dag of 26 % van de normale bezetting voor een ochtendshift) gevangenismedewerkers aanwezig en over de hele dag in totaal 35 medewerkers (26%) voor 718 gedetineerden waarvan 68 grondslapers. Op dinsdag waren er in totaal 47 medewerkers (of 34%) aanwezig. Het aantal personeelsleden dat tijdens een stakingsdag minimaal aanwezig moet zijn, werd niet behaald.

Op een normale werkdag zijn er over de 3 shiften (vroeg – dag – laat) gemiddeld 136 medewerkers (bewaking en techniek) aanwezig in de gevangenis van Antwerpen. Er was onvoldoende personeel om de normale werking van een gevangenis te waarborgen; dat tekort werd nog versterkt door het groot aantal gedetineerden.   

Vanaf 10 maart middernacht zijn er drie signalen binnengekomen bij verschillende personeelsleden in verschillende shiften: in de eerste nacht was er om middernacht sprake van tumult in een cel. Op 11 maart om 17u was er een telefonische melding over het slachtoffer. Ten slotte meldde op dinsdag 12 maart een medegedetineerde tijdens de etensbedeling ‘s middags dat er iets gaande was met een andere gedetineerde.

De werkdruk en het feit dat de daders alle mogelijke acties hebben ondernomen om de feiten te verbergen, hebben ertoe geleid dat die signalen onvoldoende aandacht kregen. Op zulke momenten focust het gevangenispersoneel zich op de meest elementaire zaken (etensbedeling en medisch consult).

Op 12 maart heeft het inrichtingshoofd rechtstreeks melding gekregen dat er zich zeer ernstige feiten in een cel voltrokken hadden, waarop ze zich naar de cel in kwestie heeft begeven en het slachtoffer heeft aangetroffen.

Om te voorkomen dat dergelijke feiten zich nog kunnen voordoen, zullen we als organisatie lessen trekken en gaan we na hoe we onze werking kunnen verbeteren.

We betreuren het leed dat de gedetineerde in kwestie onderging diep. We erkennen ook dat de verschrikkelijke feiten een grote impact hebben gehad op de personeelsleden die zich dagelijks met hart en ziel inzetten. We willen onze dank en waardering uitdrukken.