Tijdens een bemiddeling zijn aanwezig:
- alle betrokken partijen (gezamenlijk of apart)
- de bemiddelaar: deze neutrale (voor bemiddeling opgeleide) persoon zoekt met de partijen naar een akkoord, dat aanvaardbaar is voor elke betrokkene
- een expert in het voorwerp van geschil. Al naargelang kan dit een advocaat, een notaris, een jurist, bedrijfsrevisor, accountant, ingenieur, architect of een ander gespecialiseerde deskundige zijn
Tijdens de bemiddeling mag elke partij bijstand vragen van een advocaat of een andere expert. De bemiddelaar, ook al is hij beroepsmatig vertrouwd met het recht, mag in principe geen persoonlijk advies geven aangezien hij dan zijn neutraliteit zou kunnen verliezen.
Terwijl een rechtszaak een ingewikkelde procedure doorloopt, is een bemiddeling vrij eenvoudig en verloopt in meerdere fasen:
Bemiddelaar kiezen
De partijen kiezen zelf de bemiddelaar. Omdat ze het volstrekte vertrouwen moeten hebben in de bemiddelaar kunnen partijen zich in hun keuze laten bijstaan door private organisaties, die bemiddelaars verenigen en/of opleiden.
Bemiddeling voorstellen
In het geval van vrijwillige bemiddeling: kan de ene partij per aangetekende brief het voorstel tot bemiddeling aan de wederpartij overmaken. Dit voorstel heeft dan de waarde van een ingebrekestelling: het gaat hier dus om een formeel verzoek. De verjaringstermijn wordt gedurende een maand opgeschort, waardoor alle partijen tijd genoeg hebben om het voorstel rustig te bekijken.
In het geval van gerechtelijke bemiddeling: kunnen ofwel de partijen of de rechter zelf een bemiddeling voorstellen. De rechter kan echter alleen maar een bemiddeling bevelen als alle partijen akkoord gaan.
Informatievergaring
De bemiddelaar legt de ‘spelregels’ van bemiddeling uit, hij verzamelt informatie over het geschil, onderzoekt de standpunten en peilt naar wat van belang is voor elke betrokkene. Tenslotte somt hij de op te lossen problemen op daarbij zorgend voor een vertrouwensklimaat.
Noden en belangen bepalen
De bemiddelaar verduidelijkt wat de noden en de belangen zijn van iedere partij.