De regeling voor de aanpassing van de geslachtsregistratie is opgenomen in de artikelen 135/1 en 135/2 van het oud Burgerlijk Wetboek.
Sinds de laatste wijziging door de wet van 20 juli 2023 (inwerkingtreding op 1 oktober 2023) kunnen transgender personen meerdere keren volgens dezelfde procedure hun geslachtsregistratie en voornaam aanpassen. Ze dienen ook niet langer een tweede verklaring af te leggen, maar enkel een tweede keer te verschijnen.
Aanpassing van de geslachtsregistratie
Deze procedure is gericht op personen die de overtuiging hebben dat het geslacht vermeld op de geboorteakte niet overeenstemt met zijn of haar innerlijk beleefde genderidentiteit (hierna aangeduid als ‘de aanvrager’).
Procedure
De procedure bestaat uit twee stappen.
1. De aangifte
Wat?
De aanvrager doet aangifte van zijn of haar wens om officieel van geslacht te veranderen.
Waar?
De aangifte gebeurt bij de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente of stad waar de aangever is ingeschreven in het bevolkingsregister of in het vreemdelingenregister. Als dit niet mogelijk is, gebeurt de aangifte bij de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gewone verblijfplaats of, indien dit niet kan, bij die van Brussel.
Hoe?
- De aanvrager overhandigt een ondertekende verklaring waarin staat dat hij of zij ervan overtuigd is dat het geslacht vermeld in de geboorteakte niet overeenstemt met zijn of haar innerlijk beleefde genderidentiteit.
- In de verklaring bevestigt de aanvrager dat hij of zij wenst dat dit administratief en juridisch wordt aangepast.
- De ambtenaar van de burgerlijke stand informeert de aanvrager over het verdere verloop van de procedure en de gevolgen.
- De ambtenaar neemt akte van de verklaring.
- De aanvrager ontvangt hiervan een ontvangstbewijs dat verwijst naar de brochure over de administratieve en juridische gevolgen van de aanpassing van de geslachtsregistratie.
- Binnen de drie dagen informeert de ambtenaar van de burgerlijke stand de procureur des Konings voor advies.
- De procureur des Konings verleent zijn advies binnen de drie maanden:
- Hij kan een negatief advies verlenen wegens strijdigheid met de openbare orde. In dat geval weigert de ambtenaar van de burgerlijke stand de akte tot aanpassing van de geslachtsregistratie op te maken;
- Bij gebrek aan een negatief advies of indien geen advies werd uitgebracht binnen de drie maanden, wordt het advies als positief beschouwd. De procedure kan dan worden voortgezet.
2. Opmaak van de akte
Wat?
De aanvrager verschijnt een tweede keer voor de ambtenaar van de burgerlijke stand die de akte tot aanpassing van de geslachtsregistratie vervolgens opmaakt.
Waar?
Bij de ambtenaar van de burgerlijke stand waar de aanvrager zijn of haar verklaring aflegde.
Wanneer?
Minimaal drie en maximaal zes maanden na de aangifte.
Opmaak akte
De akte tot aanpassing van de geslachtsregistratie wordt opgemaakt bij de tweede verschijning.
Voor wie?
Deze mogelijkheid staat open voor personen die de overtuiging hebben dat het geslacht vermeld op de geboorteakte niet overeenstemt met zijn of haar innerlijk beleefde genderidentiteit.
Om de procedure op te starten, zijn er geen bijkomende voorwaarden voor:
- de meerderjarige Belgen en meerderjarige vreemdelingen die zijn ingeschreven in het bevolkingsregister of in het vreemdelingenregister;
- de ontvoogde minderjarige Belgen en ontvoogde minderjarige vreemdelingen die zijn ingeschreven in het bevolkingsregister of het vreemdelingenregister.
Niet-ontvoogde minderjarige Belgen en niet-ontvoogde minderjarige vreemdelingen die zijn ingeschreven in het bevolkingsregister of in het vreemdelingenregister kunnen ook een aanpassing van de geslachtsregistratie aanvragen indien ze voldoen aan de volgende voorwaarden:
- ze zijn minstens 16 jaar oud,
- ze worden bijgestaan door hun ouders of hun wettelijke vertegenwoordiger,
- ze geven een verklaring af van een kinder- en jeugdpsychiater die bevestigt dat het gaat om een vrije en bewuste keuze.
Aanpassing van de voornaam
Deze procedure is bestemd voor personen die de overtuiging hebben dat de voornaam vermeld op de geboorteakte niet overeenstemt met zijn of haar innerlijk beleefde genderidentiteit (hierna aangeduid als ‘de aanvrager’).
De procedure werd licht gewijzigd door de wet van 20 juli 2023. De nieuw gekozen voornaam moet sinds 1 oktober 2023 niet meer in overeenstemming zijn met de innerlijk beleefde genderidentiteit.
Alle informatie, ook over de kostprijs van de procedure, krijgt u van uw gemeentediensten.
De procedure bestaat uit twee stappen.
1. De aanvraag
Wat?
De aanvrager dient zijn of haar aanvraag in bij de ambtenaar van de burgerlijke stand.
Als de aanvraag betrekking heeft op een minderjarige (jonger dan 18 jaar), moet die ondertekend zijn door de aanvrager zelf en zijn of haar beide ouders of wettelijke vertegenwoordiger.
Waar?
De verklaring wordt afgelegd voor de ambtenaar van de burgerlijke stand die territoriaal bevoegd is op grond van de volgende principes:
- als u in België gedomicilieerd bent: de gemeente waar u bent ingeschreven (of de gemeente waar het kind is ingeschreven als het gaat over een aanvraag van een minderjarige);
- als u niet meer in België bent gedomicilieerd: de Belgische gemeente waar u laatst was ingeschreven;
- als u nooit in België bent gedomicilieerd: de stad Brussel.
Hoe?
De aanvrager moet duidelijk vermelden welke aanpassing(en) van de voorna(a)m(en) hij of zij wenst en wat er dient te gebeuren met zijn of haar andere voornamen (behouden of niet, in welke volgorde?).
De aanvrager voegt volgende documenten bij de aanvraag:
- een uittreksel uit het strafregister (model 595 )
- een verklaring op eer van de persoon zelf die attesteert dat hij of zij de overtuiging heeft dat de voornaam vermeld in zijn of haar geboorteakte niet overeenkomt met zijn of haar innerlijk beleefde genderidentiteit.
Sinds 1 oktober 2023 moet(en) de gekozen voorna(a)m(en) niet meer in overeenstemming zijn met deze overtuiging.
Voor wie?
Deze mogelijkheid staat open voor personen die de overtuiging hebben dat de voornaam vermeld op de geboorteakte niet overeenstemt met hun innerlijk beleefde genderidentiteit.
Enkel de volgende personen kunnen een procedure van voornaamsverandering inleiden:
- meerderjarige Belgen of staatlozen of erkende meerderjarige vluchtelingen;
- ontvoogde minderjarige Belgen of staatlozen of erkende ontvoogde minderjarige vluchtelingen.
Niet-ontvoogde minderjarige Belgen en staatlozen of erkende niet-ontvoogde minderjarige vluchtelingen kunnen ook een voornaamsverandering vragen als zij voldoen aan de volgende voorwaarden:
- ze zijn minstens 12 jaar oud;
- ze worden bijgestaan door hun ouders of hun wettelijke vertegenwoordiger.
2. Prijs
De gemeenten en steden bepalen zelf de prijs van de procedure. De prijs voor transgender personen mag in geen geval meer zijn dan 10 % van de ‘normale’ prijs vastgelegd door de gemeente of stad.
Meer informatie
- artikelen 135/1 en 135/2 oud Burgerlijk Wetboek
- artikelen 370/3 tot en met 370/9 oud Burgerlijk Wetboek
- artikelen 1385duodecies tot en met 1385quaterdecies Gerechtelijk Wetboek
- Wet van 20 juli 2023 tot wijziging van diverse bepalingen over de aanpassing van de geslachtsregistratie
- Wet van 18 juni 2018 houdende diverse bepalingen inzake burgerlijk recht en bepalingen met het oog op de bevordering van alternatieve vormen van geschillenoplossing
- Wet van 25 juni 2017 tot hervorming van regelingen inzake transgenders wat de vermelding van een aanpassing van de registratie van het geslacht in de akten van de burgerlijke stand en de gevolgen hiervan betreft
- Koninklijk besluit van 27 september 2023 tot vaststelling van de informatiebrochure bedoeld in artikel 135/1, § 3, vijfde lid, van het oud Burgerlijk Wetboek
- Omzendbrief van 27 september 2023 over de aanpassing van de geslachtsregistratie
Documenten
Deze documenten zijn bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad.
- Brochure (*)
- Model verklaring aanpassing geslachtsregistratie
- Model verklaring voornaamsverandering
- Model verklaring kinder- en jeugdpsychiater
- Informatieblad met ontvangstbewijs
- Deutschsprachige Dokumente