Nieuwe artikelen van het Strafwetboek bestraffen orgaanhandel specifiek vanaf 1 juli 2019. De Belgische wetgeving bevatte daarvoor al verschillende nuttige bepalingen.
De nieuwe wet van 22 mei 2019 zal het echter mogelijk maken om alle wegnemingen van organen streng te bestraffen. De wet gaat over alle wegnemingen van organen tegen vergoeding of zonder de voorwaarden rond toestemming te respecteren. Straffen gaan van vijf tot tien jaar criminele opsluiting en een geldboete van 750 euro tot 75.000 euro. De bedragen moeten worden vermenigvuldigd met 8, volgens het systeem van de opdeciemen. Voor transplantaties en elk ander gebruik van illegaal weggenomen organen, geldt dezelfde straf. Ook het werven en benaderen van donoren en ontvangers uit winstbejag is strafbaar.
Een ontvanger die vrijwillig een illegaal weggenomen orgaan aanvaardt, is ook strafbaar. De straf voor dat misdrijf is echter minder zwaar dan die voor de arts die een orgaan wegneemt of voor de makelaar. Zo wordt er nog rekening gehouden met de ontreddering waarin de ontvanger verkeert. De wet wil ook de ontvangers responsabiliseren die de handel in organen financieel ondersteunen, rekening houdend met de verminkingen die de donoren ondergaan en de levenslange gevolgen die zij daaraan overhouden.
De wetgeving werd ook aangepast op het niveau van de extraterritoriale bevoegdheid van de Belgische rechtbanken. Het is de bedoeling om rekening te houden met de internationale consensus rond het verbod op de commercialisering van organen, en met de moeilijkheid voor de staten van herkomst van de vergoede donoren om vervolging in te stellen tegen de daders van de handel die afkomstig zijn uit andere staten. De wet maakt het mogelijk om gevallen van orgaanhandel, die in het buitenland zijn gepleegd, onder bepaalde voorwaarden in België voor de rechter te brengen.
Die nieuwe wet brengt het Belgische recht in overeenstemming met de bepalingen van het Verdrag van de Raad van Europa tegen de handel in menselijke organen, dat in werking trad in maart 2018 en waarvan België de ratificatie voorbereidt.
Niet-bestraffingsbeginsel voor slachtoffers van mensenhandel
Een andere nieuwe bepaling in het Strafwetboek maakt het mogelijk om de slachtoffers van mensenhandel beter te beschermen. Door die bepaling kunnen slachtoffers van mensenhandel, die als rechtstreeks gevolg van hun uitbuiting betrokken zijn bij misdrijven, niet strafrechtelijk vervolgd worden.
Die bepaling is een waardevol instrument voor de opvangcentra en andere verenigingen, voor Myria, voor de politie en voor de magistratuur om de slachtoffers van mensenhandel te beschermen en hen ervan te overtuigen om samen te werken met justitie.