Naakt fouilleren wordt gemakkelijker, tuchtsancties worden verscherpt

Penitentiaire beambten zullen minder administratieve rompslomp moeten doorlopen wanneer ze een gedetineerde naakt willen fouilleren nadat hij in contact is gekomen met een persoon van buiten de gevangenis. Minister van Justitie Annemie Turtelboom legde daartoe vandaag een voorontwerp van wet voor aan de ministerraad. Het voorstel, dat de basiswet op het gevangeniswezen aanpast, werd goedgekeurd door de regering.

Begin vorig jaar werd het gevangeniswezen geconfronteerd met een aantal gewelddadige ontsnappingspogingen. Minister van Justitie Annemie Turtelboom sloot met de vakbonden een protocolakkoord af, waar een aantal beloftes werden gedaan om de veiligheid te verbeteren.

Zo werd er op korte termijn geïnvesteerd in extra metaalpoortjes, werden anti-snijhandschoenen opgenomen in de veiligheidsuitrusting, werd extra opleiding voorzien en werd het contract met de gevangenis in Tilburg verlengd.

Minister Turtelboom: “In het protocolakkoord werd ook afgesproken dat een aantal aanpassingen zouden worden doorgevoerd in de basiswet zodat fouilles minder administratief kunnen verlopen en overtredingen door gedetineerden strenger bestraft kunnen worden. Dit vereiste een aanpassing van de wet.”

Naaktfouilles op standaardmomenten

Wanneer een gedetineerde in contact is gekomen met een persoon van buiten de gevangenis of wanneer hij intiem bezoek heeft gekregen, kan een penitentiaire beambte de gedetineerde naakt fouilleren om te kijken of er geen drugs of andere verboden middelen de gevangenis worden binnengesmokkeld.

Deze procedure vergt heel wat administratieve rompslomp. Zo moet de penitentiaire beambte eerst de officiële goedkeuring vragen aan de directeur om de naaktfouille uit te voeren en moet dit schriftelijk bekend worden gemaakt aan de gedetineerde. Dit is een tijdrovend werk. Tijd die de penitentiaire beambte nuttiger kan besteden, maar ook tijd waarin de gedetineerde de binnengesmokkelde spullen kan verbergen.

“Daarom zal de basiswet, ook wel de wet op de interne rechtspositie van een gedetineerde genoemd, worden aangepast”, aldus minister Turtelboom. “Hierdoor zullen de penitentiaire beambten op een aantal standaardmomenten naaktfouilles kunnen uitvoeren, zonder dat ze voorafgaand de toestemming van de directeur moeten vragen.” Binnen de 24uur na de fouille moet de directeur de gedetineerde schriftelijk laten weten waarom de controle werd uitgevoerd.

Na de bezoekuren, na intiem bezoek of wanneer ze de gevangenis terug binnenkomen, bijvoorbeeld na een penitentiair verlof of na een uitgangsvergunning zullen gedetineerden voortaan gefouilleerd kunnen worden zonder dat de beambte voorafgaand toestemming moet vragen aan de directeur.

Minister Turtelboom noemt het een belangrijke verandering voor de penitentiaire beambten: “De administratieve last wordt verminderd, en de veiligheid verhoogd, want penitentiaire beambten kunnen gemakkelijker overgaan tot een preventieve controle.”

Tuchtsancties worden strenger

Naast een vermindering van de administratieve rompslomp, worden de tuchtsancties die kunnen worden opgelegd aan een gedetineerde verstrengd.

Penitentiaire beambten worden regelmatig geconfronteerd met geweld. De gedetineerde kan hiervoor bestraft worden. Er bestaan twee categorieën van tuchtrechtelijke overtredingen. Enerzijds een categorie voor zware overtredingen zoals ontsnapping, fysieke agressie, aanzetten tot collectieve acties, drugsbezit, diefstal ,… wat kan bestraft worden met maximum 9 dagen strafcel, maximum 30 dagen verplicht op cel of een verbod om deel te nemen aan de wandeling. Anderzijds is er een categorie voor lichtere overtredingen zoals belediging, niet-naleven huishoudelijk regelement, niet naleven van de bevelen, lawaaihinder,  het doorgeven van sigaretten, bellen met de telefooncode van iemand anders… Deze overtredingen kunnen bestraft worden met maximum 3 dagen strafcel, maximum 15 dagen verplicht op cel of bijvoorbeeld geen telefoons naar het thuisfront.

Minister Turtelboom: “We merken dat steeds meer ontsnappingen of pogingen tot ontsnappingen plaatsvinden, waarbij een penitentiaire beambte gegijzeld wordt. Vanuit de penitentiaire beambten kwam daarom de vraag om hier strenger tegen op te treden en het aantal dagen opsluiting in de strafcel te verhogen.”

De ministerraad heeft beslist dat een gedetineerde die een gijzelneming of een poging tot gijzelneming pleegt voortaan maximum 14 dagen in de strafcel kan worden geplaatst in plaats van maximum 9 dagen. De directeur beslist geval per geval wat de opgelegde strafmaat is.

Het aantal overtredingen die gecatalogeerd worden als categorie 1, zal  worden uitgebreid. Zo zal het bezit van technologische middelen zoals een GSM, voortaan een inbreuk zijn van categorie 1. Het bezit van een GSM door een gedetineerde kan immers potentieel gevaarlijk zijn: er kunnen ontsnappingen worden voorbereid met de buitenwereld, gedetineerden kunnen via GSM afspreken in opstand te komen, ...

Tot slot wordt in de aangepaste basiswet een wettelijke basis gecreëerd zodat de gedetineerde zelf zal opdraaien voor schade die hij heeft toegebracht aan goederen van het personeel. De gevangenisdirectie zal de geleden schade kunnen afhouden van het bedrag dat de gedetineerde bijvoorbeeld moet krijgen voor de prestaties die hij heeft geleverd in het werkatelier.

Conclusie

Met deze aanpassingen in de basiswet komt Minister Turtelboom tegemoet aan de beloftes die werden gedaan in een protocolakkoord met de vakbonden. In dat protocolakkoord stonden ook een aantal andere beloften, die de voorbije maanden reeds gerealiseerd werden.

Zo werden metaalpoortjes geïnstalleerd, werden anti-snijhandschoenen toegevoegd aan de veiligheidsuitrusting, werd het contract met de gevangenis in Tilburg verlengd tot eind dit jaar, lopen de onderhandelingen aangaande de verlenging van het akkoord met Tilburg in 2014 en werd het beroep van penitentiaire beambte toegevoegd aan de lijst van openbare beroepen, zodat eventuele geweldplegingen tegen hen strenger kunnen bestraft worden.

Meer informatie

Margaux Donckier

Woordvoerder

Minister van Justitie

Annemie Turtelboom

02 542 80 55 - 0478 32 47 97