België krijgt positieve evaluatie van de Groep van Staten tegen Corruptie

Corruptie is een ernstige bedreiging voor de rechtsstaat en de sociale vooruitgang. De Raad van Europa heeft daarom verdragen uitgewerkt om corruptie tegen te gaan.

De oprichting van de ‘Groep van Staten tegen Corruptie’ (GRECO) is een ander deel van deze strijd. Het orgaan werd opgericht in 1999 en telde aanvankelijk 14 staten, waaronder België. Momenteel verenigt de GRECO 46 lidstaten (45 staten uit West-, Centraal- en Oost- Europa, die lid zijn van de Raad van Europa, en de Verenigde Staten).

De GRECO wil de strijd tegen corruptie verbeteren door toe te zien op de uitvoering van Europese verbintenissen die de staten zijn aangegaan. De groep spoort de lacunes en tekortkomingen op in de nationale instrumenten ter bestrijding van corruptie en inspireert de wetgevende, institutionele en praktische hervormingen die nodig blijken om corruptie beter te voorkomen en te bestrijden. Alleen de staten die deelnemen aan het wederzijdse evaluatieproces en instemmen met evaluaties komen in aanmerking voor lidmaatschap van de GRECO. Ons land is in de GRECO vertegenwoordigd door een ambtenaar van de Federale Overheidsdienst Justitie. De GRECO komt vijf maal per jaar samen in Straatsburg, de zetel van de Raad van Europa.

De GRECO heeft al twee evaluatiecycli gevoerd, een derde is in januari 2007 begonnen. Een multidisciplinair evaluatieteam beschikt over informatie uit een standaardvragenlijst en bezoekt nationale autoriteiten en instellingen. Binnen de zes maanden na het bezoek wordt tijdens de plenaire vergadering het ontwerpverslag van het evaluatieteam besproken. De opvolging van de aanbevelingen door het betrokken land wordt eveneens geëvalueerd.

In mei 2009 heeft de GRECO twee rapporten aangenomen over België in het kader van de derde evaluatiecyclus¹. Het eerste rapport gaat over de strafbaarstellingen van corruptie en de toepassing ervan, terwijl het tweede rapport betrekking heeft op de financiering van de politieke partijen en het toezicht op de electorale uitgaven. Voor dit thema hebben het Federale Parlement, het Parlement van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het Parlement van de Vlaamse Gemeenschap aanvaard om aan de evaluatieoefening deel te nemen.

De rapporten zijn er gekomen na een bezoek van twee evaluatieteams in België in november 2008. Zij lijsten de sterke punten van de Belgische wetgeving en praktijk op, en identificeren zwakke punten. Ze stellen ook aanbevelingen voor die uitgevoerd moeten worden binnen een termijn van achttien maanden.

Voor het eerste thema (de strafbaarstellingen van corruptie en de toepassing ervan) besluit de GRECO dat het Belgische recht over de strafbaarstellingen van corruptie grotendeels in overeenstemming is met de internationale instrumenten van de Raad van Europa.

Voor de transparantie van de financiering van politieke partijen biedt het rapport een heel valabele basis om de reflectieopdracht, die de federale Controlecommissie voor de verkiezingsuitgaven en de boekhouding van de politieke partijen al toevertrouwd heeft aan de werkgroep “politieke partijen”, tot een goed einde te brengen.

Het is de derde keer dat ons land door de GRECO geëvalueerd wordt. In 2000 werden de autonomie en de bevoegdheden geëvalueerd van de instellingen die corruptie moeten voorkomen, onderzoeken en vervolgen. Ook ging het toen over de specialisatie, de opleiding en de middelen van de politionele en gerechtelijke instellingen, en van het stelsel van immuniteiten ten aanzien van onderzoeken en vervolgingen.

De tweede evaluatiecyclus, gestart in 2004, had betrekking op de inbeslagneming en de verbeurdverklaring van de opbrengsten van corruptie, het witwassen van deze opbrengsten, de preventie van corruptie in overheidsinstellingen, en rechtspersonen en corruptie. De evaluatie werd beperkt tot de federale staat en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. In mei, tijdens de evaluatie van de opvolging door België van de aanbevelingen met betrekking tot de preventie van corruptie in overheidsinstellingen, werd België uitgenodigd om de federale initiatieven van de vorige regering tot een goed einde te brengen. België werd bovendien aangemoedigd om de dialoog tussen het federale niveau en de Gemeenschappen en de Gewesten over de uitvoering van de maatregelen ter bestrijding van corruptie op elk niveau voort te ontwikkelen. De toename en de verspreiding van de kennis op het gebied van preventie van corruptie zijn ook voorzien in artikel 6 van het Verdrag van de Verenigde Naties tegen Corruptie dat België in september 2008 heeft geratificeerd.