Een hervorming van het gerechtelijk landschap is nodig voor een betrouwbare rechtsbedeling tegen een faire prijs, en is een onontbeerlijke voorwaarde voor meer veiligheid in de samenleving. Dat is een inzicht van de minister en staatssecretaris, terug te vinden in het regeerakkoord, en van de magistratuur. Vandaag presenteerde op het kabinet Justitie de Hoge Raad voor Justitie, in samenwerking met de vertegenwoordigers van de korpschefs van de magistratuur, van de vrede- en politierechters en van de leidinggevende griffiers en parketsecretarissen, haar hervormingsvoorstellen.

Minister van Justitie Jo Vandeurzen schreef in zijn beleidsnota 2008 de vraag naar een reflectie over de omvang van de gerechtelijke arrondissementen, de structuur van de eerstelijnsrechtbanken, de geïntegreerde eerstelijnsparketten en het aantal rechtbanken. In het regeerakkoord staat dat “deze reflectie zou kunnen leiden tot het oprichten van een grote eerstelijnsrechtbank die, met uitzondering van de vredegerechten en de politierechtbanken, de gespecialiseerde rechtbanken groepeert met respect voor hun eigenheden inclusief een nog op te richten familierechtbank en eventueel een administratieve rechtbank.”

In de beleidsverklaring van staatsecretaris voor Gezinsbeleid, Melchior Wathelet, staat dat “er zal worden nagegaan hoe de bestaande versnippering van bevoegdheden inzake gezinsconflicten kan worden weggewerkt en of er een grotere eenvormigheid mogelijk is, in het voordeel van de rechtzoekenden.”

Vorig jaar nam het Openbaar Ministerie zelf het initiatief om voorstellen te formuleren. Het Openbaar Ministerie heeft in juni 2008 zijn “krachtlijnen voor een strategisch plan voor de modernisering van het Openbaar Ministerie” overgemaakt aan de Minister van Justitie. Op 4 september - bij het begin van het nieuw gerechtelijk jaar 2008-2009 – beëindigde de Hoge Raad voor de Justitie, in samenwerking met de vertegenwoordigers van de rechterlijke organisatie, haar tussentijds rapport over haar project “hertekening van de rechterlijke organisatie”. Een delegatie van de magistratuur van het Openbaar Ministerie, de rechtbanken en hoven en de Hoge Raad voor de Justitie heeft op 11 september zijn voorstellen gepresenteerd aan de minister van justitie en de staatsecretaris voor Gezinsbeleid.

Deze voorstellen behelzen ruime bakens en overwegingen. Zo is de magistratuur bijvoorbeeld voorstander van volgende principes en krijtlijnen voor de toekomst:

- Er moet een meer geïntegreerde werking komen van parketten en arbeidsauditoraten;

- een ruimer horizontaal niveau is wenselijk op provinciaal niveau of regio- niveau, een niveau dat de arrondissementen overstijgt;

- meer budgettaire autonomie door decentralisatie van de diensten van de centrale administratie van de FOD justitie;

De minister van justitie en de staatsecretaris voor gezinsbeleid hebben de voorstellen van zowel het Openbaar Ministerie als van de zetel en de Hoge Raad voor de Justitie met open armen ontvangen. Ze zijn er erg mee opgezet dat de magistratuur deze denkoefening gemaakt heeft. De voorstellen beschouwen zij als een nieuwe mijlpaal in de modernisering van de rechterlijke organisatie.

De Minister van justitie en de staatsecretaris voor gezinsbeleid zijn er zich tegelijk van bewust dat de weg nog lang is. De hervorming is omvangrijk en complex. De excellenties wensen nu dat het debat over de hervormingen onverwijld voortgezet wordt. Het is een hervorming die de hele regering en het hele parlement aanbelangt. De Minister van justitie zal de voorzitter van het parlement een parlementaire bespreking voorstellen binnen de Commissie Justitie en de Commissie Familierecht. Ook zullen ze voorstellen doen over de organisatie van verdere besprekingen met de Hoge Raad voor de Justitie, de magistratuur en de griffiers en het ondersteunend personeel.

De Minister van justitie, Jo Vandeurzen, heeft alvast een oproep tot wetenschappelijk onderzoek gelanceerd. Het gaat om gedetrailleerd onderzoek van de voorstellen van de magistratuur en een toetsing ervan aan buitenlandse praktijkervaring en criteria voor goed management. Het onderzoek moet ook veranderingsstrategieën opleveren voor haalbare hervormingen op lange termijn.

Ten slotte moet het onderzoek aangeven hoe de wensen van de magistratuur en de voornemens van de regering te stroomlijnen zijn. Het voorstel moet goedgekeurd kunnen worden door het Parlement en er moeten garanties komen voor de uitvoering ervan op lange termijn.

Op 5 september jl. werd in het Bulletin der Aanbestedingen van de federale overheid een bestek voor wetenschappelijk onderzoek publiek gemaakt. Geïnteresseerde instellingen kunnen voor dit project inschrijven tot 14 oktober. Het onderzoek moet in november van start gaan.

De staatsecretaris voor Gezinsbeleid, Melchior Wathelet, heeft van zijn kant veelvuldige contacten met de gerechtelijke entiteiten om er toe bij te dragen dat de verschillende familiale geschillen meer op één plaats kunnen behandeld worden. Zo kunnen in familiale geschillen coherente beslissingen genomen worden en wordt voor de justitiabelen duidelijkheid waar ze terecht kunnen.

Voor meer informatie verwijzen wij naar de website van de FOD Justitie (www.just.fgov.be) en van de Hoge Raad voor de Justitie (www.hrj.be).

Op deze websites vindt u de tekst van het Openbaar Ministerie “krachtlijnen voor een strategisch plan voor de modernisering van het Openbaar Ministerie" en het tussentijds rapport over het project “hertekenen van de rechterlijke organisatie” van de Hoge Raad voor de Justitie, in samenwerking met de vertegenwoordigers van de korpschefs van de magistratuur, van de vrede- en politierechters en van de leidinggevende griffiers en parketsecretarissen.

 

Jo Vandeurzen
Vice- Eerste Minister, Minister van Justitie en Institutionele hervormingen

   

Melchior Wathelet
De staatssecretaris voor Begroting en Gezinsbeleid