De Groep van Staten tegen Corruptie (GRECO) roept België op om corruptie bij de wetgever en justitie verder te bestrijden. GRECO zal de uitvoering van haar aanbevelingen begin 2016 evalueren. De hervorming van justitie reikt al enkele oplossingen aan.

Vandaag publiceert GRECO, opgericht door de Raad van Europa, het rapport over België in de vierde evaluatiecyclus, met als thema de preventie van corruptie van parlementairen, magistraten en rechters. Het rapport behandelt thema’s zoals integriteit, deontologie en transparantie in de wetgevende en gerechtelijke instellingen. Het  bevat 15 aanbevelingen. De recente hervorming van de rechtelijke orde en een verzelfstandigd beheer voor de rechterlijke organisatie komen een aantal aanbevelingen al geheel of  gedeeltelijk tegemoet.

Management voor hoven en rechtbanken

Een eerste aanbeveling betreft het creëren van managersfuncties aan het hoofd van hoven en rechtbanken.  De nieuwe wetgeving speelt daar al op in door de rechterlijke orde meer autonomie en verantwoordelijkheid te geven. Concreet zal een beheersovereenkomst met resultaatverbintenis de objectieve graadmeter worden voor de toekenning van personeel en middelen.

Om dit mogelijk te maken, komen er twee nieuwe organen: het College van het Openbaar Ministerie en het College van Hoven en Rechtbanken. De minister van Justitie zal in overleg met deze twee organen het kader uitzetten waarbinnen de rechterlijke orde kan opereren. Dat kader concretiseert zich in beheersovereenkomsten. Binnen de verkregen enveloppe is het daarna aan de beheersorganen zelf om te bepalen hoe ze de middelen verdelen over de verschillende afdelingen. Ook op het niveau van elk hof, elke rechtbank en elk parket wordt een directiecomité opgericht. Dit comité staat de korpschef bij in de algemene leiding, de organisatie en het beheer van de gerechtelijke autoriteit.

Betere verdeling van zaken

GRECO vraagt België bovendien om de wijze waarop zaken verdeeld worden onder rechters te evalueren. Dankzij de hervorming van justitie krijgen de rechtbanken alvast meer beheersautonomie bij het verdelen van zaken over de verschillende plaatsen van hun territoria.

Het zaakverdelingsreglement zal door de korpschef opgemaakt worden en bekrachtigd worden bij Koninklijk Besluit. Het openbaar ministerie, de griffie en de advocatuur zullen daarbij verplicht advies geven, zodat de belangen van de partners van de rechtbank en van de rechtszoekende mee wegen op de verdeling.

Transparante tuchtprocedures

Verder beveelt GRECO aan dat gedetailleerde en betrouwbare informatie over tuchtdossiers van magistraten en rechters bewaard blijft. Deze informatie moet toegankelijk zijn mits respect voor de anonimiteit van de betrokken personen. Op 1 september 2014 gaat de nieuwe tuchtwetgeving in. Alle disciplinaire beslissingen worden overgemaakt aan de Minister van Justitie en blijven dus toegankelijk. Vonnissen en arresten zullen gepubliceerd worden met respect voor de anonimiteit van de betrokkenen, net zoals dit het geval is voor andere vonnissen en arresten. Zij zullen dus toegankelijk zijn, ook voor personen die geen deel uitmaken van de rechterlijke orde. Bovendien zijn de disciplinaire hoven en rechtbanken verplicht een jaarlijks activiteitenrapport over te maken aan de Hoge Raad voor Justitie en aan het parlement.

Meer mobiliteit voor magistraten

De vervanging van magistraten door advocaten was volgens GRECO een ander aandachtspunt. De wet van 1 december 2013 heeft de mobiliteit ingevoerd  van professionele magistraten tussen verschillende afdelingen en rechtbanken. Ook de delegatie van een hof naar een rechtbank en omgekeerd werd ingevoerd. Deze regels moeten ertoe leiden dat men minder een beroep moet doen op plaatsvervangende magistraten. Als dat nog gebeurt, kan dat voortaan enkel mits motivatie. Het nieuwe systeem wordt opgevolgd en bijgestuurd waar nodig.

Meer informatie

Het volledige rapport van GRECO is beschikbaar in het Frans en in het Engels. Beide  versies vindt u terug via onderstaande links:

- Franstalige versie: http://www.coe.int/t/dghl/monitoring/greco/evaluations/round4/GrecoEval4(2013)8_Belgium_FR.pdf

 - Engelstalige versie: http://www.coe.int/t/dghl/monitoring/greco/evaluations/round4/GrecoEval4(2013)8_Belgium_EN.pdf

Meer informatie over de hervorming van justitie vindt u op www.hervormingjustitie.be

Wat is GRECO?

Corruptie is een ernstige bedreiging voor de rechtsstaat en de sociale vooruitgang. De Raad van Europa heeft daarom instrumenten uitgewerkt om corruptie tegen te gaan.

De GRECO is opgericht om de strijd tegen corruptie te verbeteren door toe te zien op de uitvoering van Europese verbintenissen die de staten zijn aangegaan. De groep spoort de lacunes en tekortkomingen op in de nationale instrumenten ter bestrijding van corruptie en inspireert de wetgevende, institutionele en praktische hervormingen die nodig blijken om corruptie beter te voorkomen en te bestrijden. Ze doet dat onder de vorm van evaluatiecycli, waarvan er in de loop der jaren al drie uitgevoerd zijn.