Misbruik van Cassatie als soort van derde aanleg afremmen
Cassatie staat onder druk. Op 10 jaar tijd steeg het aantal aangespannen procedures met een kwart en wordt Cassatie meer en meer als een vorm van "derde aanleg" gezien. Om Cassatie terug te brengen tot zijn oorsprong en essentie, met name een eenduidige en correcte toepassing van de wet, werkte minister van Justitie Annemie Turtelboom een aantal hervormingsvoorstellen uit. De ministerraad zette vandaag het licht op groen.
Waar het Hof van Cassatie vroeger als ultiem middel werd gezien, na uitspraak door een bodemrechter, worden de laatste jaren meer en meer procedures gestart nog tijdens het vooronderzoek, bijvoorbeeld om een beslissing tot voorlopige hechtenis of huiszoeking te laten vernietigen. Hoewel deze beroepen slechts in 3% van de gevallen gegrond bleken, zorgt dit voor extra werklast bij het Hof van Cassatie en vertragingen in de lopende gerechtelijke onderzoeken.
Cassatieberoepen in strafzaken vormen de hoofdmoot van de zaken die voor Cassatie komen. Twee derde van de cassatieberoepen hebben betrekking op strafrecht. Nochtans leidt slechts 10% van de uitspraken in strafzaken effectief tot een vernietiging en was het aanspannen van de procedure dus gegrond. Bij een burgerlijke zaak of een fiscale zaak, waarbij verplicht beroep moet worden gedaan op een gespecialiseerde advocaat, wordt veel minder cassatie aangespannen, en ligt het slaagpercentage opvallend hoger. Bij burgerlijke zaken wordt 43% van de ingespannen procedures gegrond verklaard, bij fiscale zaken 33 procent.
Minister van Justitie Annemie Turtelboom wilt paal en perk stellen aan het misbruik, zodat Cassatie niet langer beschouwd wordt als een vorm van "derde aanleg". In overleg met het Hof van Cassatie werden een aantal hervormingen uitgewerkt die ervoor moeten zorgen dat cassatieberoep in strafzaken meer doordacht en onderbouwd zal ingeroepen worden.
1. Verplicht beroep op advocaat gespecialiseerd in Cassatie
Net zoals bij burgerlijke zaken, zal bij strafrechtelijke zaken voortaan verplicht beroep moeten worden gedaan op een advocaat om een cassatieprocedure te kunnen aanspannen. Twee jaar nadat de wet in werking treedt, zullen dit advocaten moeten zijn gespecialiseerd in Cassatie. Tijdens de overgangsperiode wordt de specialisatie nog niet verplicht, zodat de ordes zich kunnen voorbereiden.
2. Verplicht indienen van een onderbouwde memorie
Wie een cassatieberoep wil aanspannen, zal dit uitgebreid moeten motiveren. Tot op vandaag volstond het om een eenvoudig verzoekschrift neer te leggen bij de griffie van het Hof of de Rechtbank dat de beslissing had genomen, of bij de griffie van de gevangenis, in het geval dat een gedetineerde cassatie wou aantekenen.
3. Vereenvoudigde procedure voor verwerping cassatieberoepen
Wanneer Cassatie bijvoorbeeld pertinent te laat wordt aangetekend, zal de afdelingsvoorzitter, op eensluidend advies van het Openbaar Ministerie, voortaan onmiddellijk kunnen beslissen dit beroep te verwerpen. Tot op vandaag moesten dit soort beslissingen genomen worden door een kamer met 5 raadsheren.
4. Duidelijke termijnen en vormvoorschriften voor indienen memorie
De memorie van de eiser moet ten minste 15 dagen voor de terechtzitting op de griffie van het Hof toekomen. De verweerder kan zijn memorie van antwoord ten laatste 8 dagen voor de terechtzitting op de griffie van het Hof van Cassatie doen toekomen.
Deze memories moeten ondertekend worden door een advocaat gespecialiseerd in cassatie en moeten per aangetekende brief worden overgemaakt aan de tegenpartij.
Meer informatie
Margaux Donckier
Woordvoerster
Minister van Justitie
Annemie Turtelboom
Tel.: 02 542 80 55
Gsm: 0478 32 47 97
margaux.donckier@just.fgov.be