Op 16 juni 2021 stelde minister van Justitie Vincent Van Quickenborne samen met de top van de rechterlijke orde en de administratie een aanzienlijke investering in Justitie voor aan de pers. Met extra budgettaire en personele middelen creëert de minister de komende jaren meer ruimte voor digitalisering, het aanpakken van de gerechtelijke achterstand, een efficiëntere strafuitvoering en meer. 

Hieronder kan u de tussenkomst nalezen van Jean-Paul Janssens, voorzitter van het directiecomité van de FOD Justitie.

Tussenkomst van Jean-Paul Janssens
Voorzitter van het directiecomité van de FOD Justitie

Zoals de minister aanhaalde, is er in het verleden te weinig geïnvesteerd in Justitie, zowel qua mensen als qua middelen. Vergeleken met de rechterlijke orde was de kritieke onderbezetting op centraal niveau soms minder zichtbaar voor de buitenwereld. Maar dat tekort bij cruciale diensten achter de schermen was net zo nefast om de kerntaken van Justitie te verzekeren, laat staan om te innoveren.

Deze aanzienlijke financiële injectie in justitie is dan ook broodnodig en net als alle andere partners ben ik tevreden dat we zo perspectief krijgen om het tij te keren. Ik dank de minister en de beleidscel voor hun niet-aflatende inzet om extra middelen in de wacht te slepen voor Justitie.

Als voorzitter van de FOD Justitie verbind ik me ertoe om die investeringen verstandig en duurzaam in te zetten opdat we vandaag de meest kritieke uitdagingen aankunnen en onze organisatie klaarstomen voor morgen

De minister heeft reeds gedetailleerd uiteengezet in welke domeinen er zal worden geïnvesteerd. Ik zal mij vandaag beperken tot de zeer welgekomen versterking van onze stafdiensten P&O, ICT en Budget. Zij zijn cruciaal voor onze zeer gedifferentieerde corebusiness waaronder de ondersteuning van de rechterlijke orde, het gevangeniswezen en de opmaak van wetgeving. Ook deze stafdiensten werden het slachtoffer van de jarenlange structurele onderfinanciering.

Dat er meer ademruimte komt voor aanwerving en personeelsbeleid, is absoluut noodzakelijk. Om het met een boutade te stellen: “Numbers are nice but people make them count.” 

Alles, de hele werking van Justitie, staat of valt met ons menselijk kapitaal. Noch de centrale diensten, noch de rechterlijke orde, noch het gevangeniswezen ontsnappen aan de realiteit van een sterk concurrentiële arbeidsmarkt. 
Talent is schaars. We zoeken niet enkel gedreven en enthousiaste mensen, maar ook zeldzame en heel gewilde expertise, bijv. op vlak van budget of IT. 

Die realiteit, samen met de rigide regels voor selectieprocedures en strikte budgettaire controle maken van aanwerven allesbehalve een sinecure.

Een speerpunt van deze ongeziene investering in Justitie, is de geplande aanwerving van meer dan 1000 nieuwe mensen voor Justitie. Om daarin te slagen, kunnen onze personeelsdiensten rekenen op 20 extra profielen en komen er 7 extra mensen van justitie bij Selor. 

Dat zal niet volstaan. Om het juiste talent in huis te halen, moeten we ook aantrekkelijker worden op de jobmarkt. Meer investeren in employer branding is de enige manier om dat te doen. Zo lanceert de FOD Justitie dit jaar nog twee overheidsopdrachten om onze aanwervingscommunicatie op peil te krijgen. We zullen ook maximaal inzetten op samenwerking met universiteiten en hogescholen. Nog te vaak wordt Justitie geassocieerd met klassieke kantoorjobs of juridisch werk, terwijl we in werkelijkheid een hele waaier aan profielen zoeken, op allerlei niveaus.

We mogen ook niet vergeten hoeveel kennis, drive en talent er al in huis aanwezig is. Iedereen hier aan tafel weet dat er in alle hoeken van dit departement mensen zijn die dag na dag het beste van zichzelf te geven om het verschil te maken voor de burger en voor de rechtsstaat. Die mensen moeten we koesteren. Het HR-beleid innoveren, doen we ook voor hen. Daarom investeren we in opleidingen, bijv. in het gevangeniswezen waar medewerkers een meer diverse jobinvulling krijgen. We zorgen voor beter materiaal, van uniformen tot informatica. Ook welzijn blijft centraal staan. Dankzij moderne management- en monitoringtools ontstaat er meer ruimte om onze mensen beter te kunnen begeleiden in hun loopbaan in plaats van die enkel administratief te beheren. 

Een andere cruciale werf waarin de FOD Justitie een hoofdrol speelt, is IT. Het is niet de eerste keer dat er budget vloeit naar de digitalisering van Justitie maar de aanpak en visie is vandaag totaal anders. In plaats van losse, geïsoleerde projecten, zetten we nu in op samenwerking en strategie. Een nieuw Digital Transformation Office met 7 experts zal erover waken dat de fundamentele bouwblokken van de digitalisering in alle hoeken van Justitie vorm krijgen. 

We willen, in overleg met de rechterlijke orde en met alle andere partners (Financiën, politie, Mobiliteit, de balies, …), totaaloplossingen uitwerken. Intern betekent dat een sterker netwerk, beter dossierbeheer, efficiënte databanken en een verfijnd toegangsbeleid. Extern betekent dat een aantrekkelijk, modern en gebruiksvriendelijk aanbod van e-services onder de koepel van Just-On-Web. Dat uniek toegangsportaal voor burgers, ondernemingen, advocaten en andere partners wordt een one-stop-shop voor het beheer van boetes, gerechtelijke bescherming, toegang tot je dossier, uittreksels van je strafregister, enz.

Dat is de strategie. Operationeel kan de stafdienst rekenen op een derde meer medewerkers en 41,3 miljoen euro in 2022 voor werkings- en investeringsmiddelen. Het gaat daarbij zowel om hardware als om software. 

Ook een goed beheer van de budgettaire middelen is essentieel. Vooraleer kan worden gestart met projecten dienen de nodige budgetten te worden voorzien, overheidsopdrachten te worden voorbereid, bestellingen te worden gedaan, enz. De budgettaire en boekhoudkundige verplichtingen in een overheidscontext zijn zwaar. De controle-instanties zijn streng. Bijkomend personeel voor de Stafdiensten Budget is dan ook meer dan nodig. Zoals reeds gezegd zijn deze profielen zeer moeilijk te vinden op de arbeidsmarkt. Een ware uitdaging voor de personeelsdienst. 
De extra kredieten zullen uiteraard ook worden aangewend voor onze corebusiness. Dit is reeds uitgebreid aan bod gekomen. Bij de strafuitvoering zal bijvoorbeeld worden geïnvesteerd in zorg en detentie op maat. Er worden fondsen vrijgemaakt voor masterplannen gebouwen, enzovoort, enzovoort. 
Ik ben ervan overtuigd dat de FOD Justitie, in overleg met alle partners, voor en achter de schermen, een sleutelrol zal spelen om Justitie echt op kruissnelheid te krijgen.

Jean-Paul Janssens, voorzitter van het directiecomité van de FOD Justitie

Deze aanzienlijke financiële injectie in Justitie is langverwacht en broodnodig. Door stapsgewijs en slim te investeren, maken we onze organisatie future-proof. De FOD Justitie kan een sleutelrol spelen door de massale aanwervingen in goede banen te leiden en de digitale transformatie sterker te coördineren. Maar om het tij echt te keren, zullen samenwerking en strategie even cruciaal zijn als budget.